Pionowy i poziomy schemat oświetlania
Przeglądając katalog z oprawami oświetleniowymi zapewne wielokrotnie zastanawialiście się, co kryje się pod poszczególnymi parametrami oraz na co mają one wpływ. Dobre zrozumienie kluczowych parametrów pozwoli Wam dobrać odpowiednie oprawy do odpowiednich zadań
Co to jest i dlaczego jest tak ważny
Zacznijmy od tego, czym jest poziomy i pionowy model oświetlania pomieszczeń. Mówiąc bardzo kolokwialnie jest to informacja jakie powierzchnie oświetlają zastosowane w pomieszczeniu oprawy oświetleniowe.
Oświetlenie poziome tworzone jest przez oprawy oświetleniowe, które świecą na powierzchnie poziome takie jak podłoga albo sufit.
Oświetlenie pionowe dotyczy ścian.
W projektach architektonicznych rozróżniamy 3 modele / typy oświetlenia:
- Poziomy (ang. Horizontal)
- Pionowy (ang. Vertical)
- Mieszany, czyli pionowy i poziomy (Horizontal and Vertical)
Oświetlenie poziome tworzone jest przez oprawy oświetleniowe, które świecą na powierzchnie poziome takie jak podłoga albo sufit.
Wiele elementów architektonicznych można rozróżnić na podstawie ich orientacji poziomej lub pionowej. Szczególnie interesujące przy projektowaniu oświetlenia jest rozkład światła na powierzchniach poziomych i pionowych, które wyznaczają pomieszczenie lub przestrzeń. Podczas gdy normy oświetleniowe koncentrują się głównie na określaniu poziomych natężeń oświetlenia dla niektórych zadań wizualnych, to pionowa luminancja ma większe znaczenie dla wrażenia jasności i orientacji w architekturze, a nawet może pomóc poprawić efektywność energetyczną.
Dla optymalnego oświetlenia powierzchni pionowych zastosowano specjalnie zaprojektowane oprawy oświetleniowe ogólnie nazywanie Wallwasher’ami. Są to oprawy oświetleniowe, które wytwarzają asymetryczny rozsył światła.
W katalogach różnych producentów można znaleźć oprawy oświetleniowe, których kąty świecenia różnią się od siebie delikatnie. W niniejszym zestawieniu chcemy zaprezentować najczęściej występujące zakresy kątów świecenie z ich angielskimi opisami.
Zastosowanie
- Kuchnia – oświetlenie blatów roboczych
- Korytarza – 13° – 18° – wąski kąt – ang. spot
- 20° – 26° – średni kąt – ang. medium
- 33° – 44° – szeroki kąt (zalewający) – ang. flood
- 50° i więcej – bardzo szeroki kąt – ang. wide flood
Vertical / Pionowe oświetlenie
Vertical
Pionowo oświetlone ściany lub fasady dają obserwatorowi otwarte i ekspansywne wrażenie przestrzeni. Efektywne oświetlanie (omywanie) ścian nadaje głębi pomieszczeniu oraz strukturom. Architektura i odsłania przestrzeń – tworzy fascynujący efekt, który sprawia przyjemność.
Równomierny rozkład światła na ścianie na całej wysokości i szerokości podkreśla ścianę w całości. W rezultacie pomieszczenie nabiera niezróżnicowanego wyglądu, ponieważ światło pochodzi wyłącznie ze ściany.
We wnętrzach oświetlenie pionowe nie tylko wykonuje to architektoniczne, estetyczne zadanie, ale także przyczynia się do poprawy percepcji poprzez podstawowe zadania wizualne, które obejmują rozpoznawanie otoczenia i czytanie informacji na powierzchniach ścian.
W przypadku wnętrz prywatnych oświetlenie pionowe idealnie nadaje się oświetlania ścian z obrazami, czy regałów z książkami. Zastosowanie tego modelu oświetlenia przyczynia się do poprawy percepcji związanej z odnalezieniem się w danej przestrzeni jak również do lepszego przyswajania informacji (np. obrazy na ścianie).
Oświetlenie pionowe wykorzystywane jest również Obejmują one powiadomienia tekstowe, znaki orientacyjne, obrazy w muzeach i książki na półkach, a także towary w sklepach detalicznych. W obszarze zewnętrznym oświetlenie elewacji pomaga orientować się w krajobrazie miejskim, wyznacza place publiczne i wyznacza punkty orientacyjne.
Zastosowanie modelu oświetlenia pionowego wpływa również na zmniejszenie zapotrzebowania na ilość światła jaka ma być dostarczenia w danej przestrzeni w celu zapewnienia najlepszego komfortu widzenia. Wynika to chociażby z faktu, że ściany mają zazwyczaj jaśniejsze powierzchnie niż podłogi przez co mniej pochłaniają odbijające się od nich światło. Dodatkowo ma to wpływ nasza fizjologia związana z polem widzenia. Naszą naturalną cechą jest, że patrzymy przed siebie (na ściany), a nie pod siebie (podłoga)
fakt jak ludzie znajdują się bezpośrednio w normalnym polu widzenia.
W porównaniu z koncepcjami oświetlenia zaprojektowanymi dla powierzchni poziomych, oświetlenie pionowe wytwarza jaśniejsze wrażenie przestrzenne dla tego samego podłączonego obciążenia, ponieważ ściany mają zawsze jaśniejsze powierzchnie niż podłogi i znajdują się bezpośrednio w normalnym polu widzenia. Ponieważ pole widzenia ludzkiego oka rozciąga się na większą szerokość niż wysokość, a ponieważ nasze spojrzenie jest zwykle skierowane do przodu, często zwracamy większą uwagę na ściany niż podłogi lub sufity. Kolejną korzyścią jest to, że światło odbite od jasnych ścian dodaje rozproszony składnik światła do pomieszczenia, który można wykorzystać do oświetlenia otoczenia.
Równomierny rozkład światła na ścianie na całej wysokości i szerokości podkreśla ścianę w całości. W rezultacie pomieszczenie nabiera niezróżnicowanego wyglądu, ponieważ światło pochodzi wyłącznie ze ściany.
Jednolite oświetlenie pionowe zapewnia wyraźne oddzielenie przestrzenne, czyniąc architekturę bardziej zrozumiałą i tworząc jasne wrażenie przestrzenne. Zalety funkcjonalne oświetlenia ścian są szczególnie widoczne w muzeach, w których dzieła sztuki mają być wystawiane we właściwym świetle.
Korytarza
Oświetlenie ścian przy wykorzystaniu opraw typu Wallwasher przyciąga uwagę w kierunku ścian. Jeśli oświetlimy ściany korytarza równomiernym światłem uzyskujemy wrażenie przestrzennej szerokości. Podobnie jeśli podświetlimy odległy ścianę zamykającą korytarz, stworzymy wrażenie, że jest on bliżej niż w przypadku braku takiego oświetlenia.
koniec korytarza światłem korytarz
Mycie ścian przyciąga uwagę do ścian. Jasne ściany boczne dają szerokie wrażenie przestrzenne. Kontynuacja mycia na tylnej ścianie łączy pierwszy plan z tłem.
Tu z pomocą część producentów na kartach katalogowych konkretnej oprawy oświetleniowej umieszcza diagramy dystrybucji światła dla różnych kątów świecenia (ang. Light Distibution albo Light cone chart). Jest to bardzo przydatne narzędzie, które w szybki sposób pozwala nam dobrać kąt świecenia do konkretnego zadania.
Diagram ten pozwala nam określić jaka będzie średnica oświetlanej powierzchni w zależności od wysokości zamontowania oprawy oraz jaki będzie uśredniony poziom natężenia oświetlenia [lx].
Diagram dystrybucji światła pokazuje nam poziom natężenia [lx] oświetlenia w zależności o następujących parametrów:
- h [m] – Dystans pomiędzy oprawą oświetleniową a oświetlaną powierzchnią
- E [lx] – Uśredniony poziom natężenia oświetlenia zależny od odległości od oprawy oświetleniowej
- Φ [m] – Średnica oświetlanej powierzchni w danej odległości od oprawy
Horizontal
Horizontal
Jest to najczęściej stosowany typ / rodzaj / model oświetlenia stosowany w życiu codziennym. Wynikał on w głównej mierze z faktu, że możliwości techniczne opraw oświetleniowych do niedawna dawały możliwość tworzenia jedynie symetrycznej charakterystyki światła, która umożliwiała oświetlanie jedynie powierzchni albo pod (podłoga), albo nad lampą (sufit).
Z uwagi na to wyróżnia się 2 typy oświetlenia poziomego:
- podłogowe
- sufitowe.
W przypadku oświetlenia poziomego – podłogowego można założyć, że model ten wykorzystywany jest do zapewnienia normatywnych ilości światła. Bardzo często ilość opraw uzależniona jest od planowanego .
Oświetlenie poziome stosuje się w głównej mierze do oświetlania ciągów komunikacyjnych (korytarza, schody, itp.) jak również stanowisk, w których wykonujemy jakieś prace. W pierwszym przypadku chodzi nam głównie o kwestię zapewnienia bezpieczeństwa poruszania się w danej przestrzeni. Jeśli mówimy o oświetlaniu stanowisk pracy, to głównym zadaniem oświetlenia poziomego jest zapewnienie dobrej widoczności, która umożliwi na przykład precyzyjną pracę (blat kuchenny, praca z nożem).
Koncepcje oświetlenia poziomego, która jest ograniczona jedynie do powierzchni roboczych może być wydajna do danego zadania (oświetlenie blatu w kuchni), ale może powodować, że reszta pomieszczenia „znika” w cieniu.
Zastosowanie koncepcji oświetlenia poziomego – sufitowego daje silny efekt przestrzenny, jednocześnie sprawiając, że pomieszczenie wydaje się wyższe. Oświetlenie tego typu jest bardzo dobrym przykładem światła rozproszonego, które jest bardzo komfortowe i przyjemne.
W praktyce rzadko występuje oświetlenie wyłącznie pionowe lub poziome, ponieważ nawet w przypadku oświetlenia poziomego, światło padające na podłogę odbija się od niej i oświetla pionowe ściany.
Poziome oświetlenie wyłącznie na podłodze jako poziomy element zapewnia narożne ogólne wrażenie pomieszczenia. Powierzchnia podłogowa z mniejszym odbiciem może jeszcze bardziej podkreślić to wrażenie. Odwrotnie, pośrednie oświetlenie za pomocą płytek do sufitów zawiera płytę, jak górna poziomy, dokonując wyższego poziomu. W przeciwieństwie do oświetlenia z nadajnikami meble są skąpane w rozproszonym świetle.
